D´ Määadeskirff
(Heinz Bernard)
Wadd haud an dem Määadesdaach g`mach wijad, da Määadesumzuch mem Martin um Pääad, d´ Brezzeln, ed Feija usw., dad iss kään Brauch aus uusa Heimmad, dad iss eeaschd nòòm Griech ausem Rheinland bei uus kumm. Wie wòòa dad dann friija bei uus?
Wenn d´ Ääawed um Feld all g`schaffd wòòa, wenned Fuuda un d´ Fruchd all um Schbeicha, wenn d´ Grummbann im Kella wòòaren, wenn d´ Daa imma kirrza un d´ Naaden imma läng:ga wòòad sinn, wenn da Winnda sich so langsaam gewies had, dann kunnd da Baua enn biss:chin g´mällich machen. In dea Zeid wòòa ma froo fòòa jeed Feschdchin, un ee die ruuich Adwendszeid kumm iss had ma noch äämòòl richdich g´feijadd, d´ Määadeskirff òrra d´ glään Kirff wie ma aach g`saad had.
Die is am 11. November. Dad wòòa enn ganz besonnasch Feschd, weil dòòmòòls im Jòòa nua dreimmòòl Danzmusigg wòòa, an Faasend, an da Sumakirff un da Määadeskirff. Sundes un Määndes had d´ Gei gang. Die Kirff kunnd ma allään feijan, òòne die ganz G´sibbschafd innselaaden, die Kirff wòòa jo in jeedem Dorf am sellwijen Daach. Um die Zeid rimm had da Baua ach sein eeaschd Wuds g´schlachd, daß ach ebbes Aanschdännijes um Disch g´schdann haad. Fòòa Kaffe un Kuuchen wòòa aach g´sorchd, ed kunnd also nix schief gehn.
In manch Derfan, ach bei uus, iss Määndes da Hammel rausgedansd wòòad. Die jung Buuwen hann enn Hammel, bei uus in Helzwella wòòared määschdens enn Geiß, kaafd, hannen feschdlich rausg´budsd, enn rood Duuch iwwan g´hong:g un farwich Bänna an d´ Herrna g´bunn. Dann had Määndesmiddes sich da Zuuch beim Schdrausmads uffg´schdelld. Da eeaschd sinn enn paa Mann Musigg kumm, hinnendraan enn paa junga Männa, die woo als Medsgääa vaglääd wòòaren, merrem Hammel, un dann die anna jung Männa. Die Musigg had fòòa neischd g´schbilld. S´ hòdd frei dring´n un durfd beim Hammelessen dabei sinn. Fòòa den Hammel s´ fiihren, dad wòòa kään ääfach Sach, dea iss jo nidd dòòhinn gang, wòòa hädd sollden.
So sinn s´ dann vann Wirdschafd s´ Wirdschafd g´zoo, hann iwwrall äänen g´piedschd un hòrren schunn enn ganz scheenen hugg´n wie s´ am Burren vòòa da Kirch aankumm sinn, woo schunn die Mädcha wie d´ Hiihnna um Seddel um Burren un uff da Maua med Herzglobben g´sidsd un gewaad hann, wea s´ hollen kimmd – vòòa s´ danzen-, un ach vill anna Leid hann gewaad. Eeh d´ Musigg aang`fong:g had s´ schbillen, had jeeda, dea woo medmachen wolld beim Hammelsdanz, seinen Obulus mißden ginn. Wie had dann sollden dad Schdigg Vieh sunschd b`zaald wijaren? Wie die Musigg aangang iss, iss jeeda Buu uff dad Mädchin loß, dad wòòa im Aau hòdd. Die Pääacha hann sich im Grääs runsrimm d´ Hammel uffg`schdelld, un d´ Musigg had aang´fong:g s´ schbillen. Daeaschd sinn änn zwoo Denns fòòa all Leid g´schbilld wòòad, un dann harred g´hääschd:
„ Die Buuwen, die woo g´mach lòò den Schdraus,
die danzen die drei eeaschden raus, “
zum Dang:g fòòa all die Ääawed woo s´ g´had hann. Die Schdraußenbuuwen hann dann feschde g´sung:
„Haud iss Kirff un mòòa iss Kirff,
dann schlachd mein Pabben enn Bugg,
dann danzen eich, dann danzen eich,
dann wäggeld mija da Rogg.“
Danòò wòòared dann sooweid: „Da Hammel wijad rausgedansd“, harred g´hääschd, un jedsd durfden nua noch die danzen , die wo b´zaald hòrren. Dea Danz woo jedsd kumm iss, wòòa jeed Jòòa da sellwich, un all Leid woo runsrimm g´schdann hòrren hann med g´sung:
„Ha, ha hamma dich mòòl, hamma dich móòl fawidschd, widschd, widschd,
äämòòl uff da Kelladiija, zwaimmóòl uff da Mischd, Mischd, Mischd.
Hemelspänns:chin, Hemelsfiß:chin, Hemelspänns:chin, Hemelspanz.“
Dad wòòa enn Lidd òòne Enn. Dòò iss beim Sing´n imma weida g´zeeld wòòad:
„... zwaaimmòól uff da Kelladiija, dreimmòòl uff da Mischd, ...“ dann
„... dreimmòòl uff da Kelladiija, vijamòòl uff da Mischd,...“usw.
Kääna had gewuschd, wie weid dad gedd , wanned s` Enn iss, un so had dad jo ach sollden sinn. Die Danzpäächa hann näämlich mißden beim Danzen enn Schdrauß òrran g´schmiggden Tannenbäämchen reium weidaginn. Iwwaräämòòl harred g´grachd daß s´ all vaschrògg sinn. Dea Buu, dea woo in dem Auenbligg d´ Schdrauß hòdd, dea had missden d´ Hammel hääarichden fòòa s´ fadrigg´n un enn Faß Bieja b´zaalen.
Die ganz Sach iss awwa eeaschd achd Daa schbääda, an da Nòòkirff, iwwa d´ Biihn gang. So kunnd ma jò nòmmòòl ebbes feijan, med aanschdännijem Essen un Dring:g´n. Dea woo g´schuß had, dea had nadiejalich g´naau gewuschd, bei wem dasa loßdriggd. Noch kurz vòòam ledschden Griech hamma bei uus noch d´ Hammel rausgedansd. Da Ischangs Eujen, da Hoffmans Nigg´l un da Schmidchin hinna da Dumb wòòaren d´ Medsgääan mem Geissenbugg. Gedansd wòòad iss im Saal, un anschdad daß g´schuß wòòad iss, harren Wegga gerabbeld.
